Op weg naar betere gezondheid

Waarom wil een zorgverzekeraar mensen inspireren om voor zichzelf en anderen te zorgen? Moet ze zich niet beperken tot het aanbieden van polissen en het betalen van zorgkosten?

Jos: Dat moet ook gebeuren, maar er is meer. We zijn weliswaar een zorgverzekeraar, maar zouden we ook niet een beetje een gezondheidsverzekeraar moeten of mogen zijn? Het thema ‘gezondheid’ verdient echt veel meer aandacht dan het nu krijgt. Ik zie daarin ook voor ons een rol weggelegd. Gezondheid gaat ook over omgaan met lijden, tegenslag en beperking. We leven in een tijd waarin we het beter hebben dan ooit en tegelijkertijd lijden we meer dan ooit. Onder eenzaamheid, mentale problemen, burn-out, depressie, verbroken relaties, medicijngebruik. We zitten, vaker dan ooit, bij de psycholoog, de psychiater en de therapeut. Dat is toch een gekke tegenstelling? Het leven kán namelijk zo anders zijn: zo goed, zo mooi. Zeker als je, net als wij, gelooft dat God het goede met ons voor aandacht aan je geest, je gedrag in relatie tot je omgeving en aan bezieling. Die laatste elementen zijn vooral gericht op het begrijpen van jezelf: waarom doe ik soms wel wat ik niet wil en niet wat ik heeft. Hoe kun je geloof en gezondheid aan elkaar verbinden, vroegen we ons af. Kunnen we niet iets ontwikkelen om mensen te helpen het leven te leven dat God met hen beoogt? Die wens heeft onder meer geleid tot de lancering van twee programma’s: ‘Geloof en gezondheid' en ‘Sterke relaties’, beide kosteloos te volgen voor klanten én niet-klanten. Ze hebben al veel deelnemers geholpen echt iets te veranderen in hun gezondheid en relaties.

‘Geloof en gezondheid’, wat houdt dit programma in?

Jos: Het biedt inspiratie, kennis, tips en uitdagingen op het gebied van geloof en gezondheid. Het gaat onder meer over ‘gewone’ elementen als bewegen, voeding en ontspanning, maar we besteden óók wel wil, om Paulus aan te halen. Deelnemers krijgen het online programma per e-mail toegestuurd en halen eruit wat voor hen op dat moment passend is. Volgend jaar gaan we het iets aanpassen: we bieden het dan door het jaar heen vier keer een week aan en belichten meer thema's. We willen een en ander combineren met een podcastreeks, waarbij er elke twee weken een nieuwe aflevering online komt, zodat mensen voortdurend met het thema bezig kunnen blijven. Het is allemaal niet groot, niet intensief, we geven gewoon af en toe een reminder.

Els: Jos vroeg mij of ik wilde meewerken aan een podcastserie en of ik een boekje wilde schrijven. Dat laatste is ‘Jouw reisgids. Op ontdekking met Els van Dijk’ geworden, waarin ik samen met deelnemers op zoek ga naar de vrucht van de Geest -enkelvoud- in het leven. Het klikte goed tussen De christelijke zorgverzekeraar en mij. Waarschijnlijk omdat we dezelfde dingen nastreven. Ook ik vind de gezondheid van mensen enorm belangrijk. Daarbij gaat het wat mij betreft niet in de eerste plaats om je lichamelijke kwaliteiten en toestand, maar vooral om je mentale en geestelijke conditie. Het gaat om een kracht van binnenuit, die van bovenaf gevoed wordt.

Waar komt die passie voor de gezondheid van je medemens vandaan?

Els: Die passie is voornamelijk ingegeven door een leven met God en door mijn werk als orthopedagoog, iemand die met name kinderen en jongeren met leer- of gedragsproblemen begeleidt. Mijn hele leven is het welzijn van mensen mijn drijfveer geweest en dan vooral het psychische welzijn, dat ik overigens niet kan loskoppelen van het geestelijk welzijn. Studenten vroegen in mijn tijd als directeur van de Evangelische Hogeschool weleens: ‘Zou u ook op een niet-christelijke instelling kunnen werken?’ Ik antwoordde dan altijd: ‘Ik zou niet weten hoe dat moest, want dan kan ik de essentiële basis van het mensenleven niet meenemen in mijn doen en laten.’

Wat is de kern van het programma ‘Geloof en gezondheid’?

Els: Dan kom ik uit bij woorden als verlangen, bezieling, bewogenheid. Ik streef naar de realisering van het koninkrijk van God in mijn persoonlijk leven en in het leven van anderen. Belangrijk daarbij is dat je van betekenis wilt zijn in deze wereld. De vrucht van de Geest heeft alles te maken met vrucht willen dragen in deze wereld. Dat staat haaks op de moderne gedachte dat je jezelf moet bewijzen. De boodschap die veel mensen in 2023 meekrijgen is: je moet concurreren met anderen en met jezelf. Zo heeft God het absoluut niet bedoeld! Zíjn ideeën uitdragen, dat vind ik heel bijzonder om te doen. Het is prachtig om te zien dat mensen echt vrije mensen worden die ernaar verlangen om vrucht te dragen en niet langer in de afschuwelijke wedstrijd van het leven staan.

Jos: Als ik terugdenk aan jouw bijdragen aan het programma, merk ik dat je mij dwingt om van boven naar beneden en van binnen naar buiten te kijken, terwijl ik geneigd ben om van buiten naar binnen en dan pas naar boven te kijken. Als ik op míjn manier te werk ga, ben ik teveel geneigd te kijken naar wat anderen belangrijk vinden. Dan denk ik voldoening te vinden in dingen waar ik het juist niet ga vinden en word ik dus juist afgeleid van dat wat er echt toe doet, namelijk: de relatie met God, met de ander, met mijzelf en met de schepping. Het belangrijkste doel van ons programma is niet voor niets: mensen laten leven zoals God het bedoeld heeft. Daar wil ik gelijk het volgende aan toevoegen: dat betekent ook weleens leven met een beperking. Hoe zwaar dat ook is, het gaat er niet om dat je zo fit, sterk en gezond mogelijk bent, het gaat om de ontmoeting met Hem en met de ander. Dat is goed voor je mentale en geestelijke gezondheid en uiteindelijk ook voor je lichamelijke welzijn.

Wat zijn de meest positieve punten van ‘Geloof en gezondheid’?

Els: Ik vind de holistische benadering heel mooi. Je bent meer dan je vitaminepilletje, zal ik maar zeggen. Het programma heeft je hele welzijn op het oog: je lichamelijke, mentale én geestelijke gezondheid. De lijn naar God toe vind ik essentieel. Die kun je niet vervangen door wat dan ook. Je kunt nog zulke grote idealen hebben, maar die zijn allemaal menselijk en feilbaar. God is een verhaal aan het schrijven met deze wereld en daar mogen wij een onderdeel van zijn. Het is zó bijzonder dat Hij jou en mij daarbij wil inschakelen, dat we van betekenis mogen zijn. Dat alleen al stemt tot enorme dankbaarheid. Betekenis heb je dus ook als je lichamelijk of mentaal wat mankeert. Ik moet denken aan mijn ouders, die allebei gelukkig erg oud zijn geworden, en tot hun laatste snik van betekenis zijn geweest voor de mensen die ze mochten ontmoeten. Van betekenis zijn zit ’m niet in grote projecten of in dingen waarvoor je een standbeeld krijgt. Het zit in verbindingen die je legt op de plekken waar je gesteld bent. Het gaat om het antwoord op de vraag: hoe ben je een kind van God in de ontmoetingen met Hem en met de mensen die je mag ontmoeten? Al beland je in een rolstoel en zou je lichamelijk niets meer zijn, Gods licht doorgeven in deze wereld kan altijd. Natuurlijk is dat soms heel lastig. Ook voor mij. Ik word ook weleens ‘s ochtends wakker met de gedachte: ik ben nog zo moe, ik heb geen zin in vandaag. Maar het doel is groter dan de lichamelijke beperking. Als de druk van buiten groter is dan het verlangen vanbinnen, dan gaat er iets niet goed. Op het moment dat je alleen maar gaat luisteren naar de pijnen in je lijf, dan kom je niet ver. Ervaar elke dag als een geschenk van God, waarop je van betekenis mag zijn voor Hem en voor je naaste. Jos: Ik moet denken aan een studie aan Harvard University, ‘Harvard Study of Adult Development’, naar de vraag hoe mensen de kwaliteit van hun leven beoordelen. Een van de conclusies was: eenzaamheid geeft een grotere kans op ziekte en kortere levensduur. Scherper geformuleerd: eenzaamheid is gif. Daarom is het zo belangrijk dat we omzien naar elkaar. Ik leer altijd veel van de drieslag van Paulus. Hij zegt dat je als mens gekend, geliefd en geroepen bent. Als je vandaaruit leeft, heeft het bestaan echt een andere dimensie.

Hoe staat het met jullie eigen gezondheid?

Els: Lichamelijk gaat het goed voor zover ik weet. Verder ben ik heel dankbaar voor het feit dat ik inhoudelijk bezig mag blijven. En wat betreft mijn geestelijke gezondheid: die blijft onderhoud nodig hebben. Ik moet dagelijks oefenen: lezen, nadenken, bidden. Anders heb ik op een gegeven moment niks te melden in deze wereld. Helemaal niks. Ik heb me weleens afgevraagd hoe ik het leven zou ervaren als ík rookworstenverkoper was. Misschien wel een stukje minder goed. Aan de andere kant: ik zou wel met veel mensen in contact komen. Maar waar heb je het dan met elkaar over? Over worst? Tja, dat interesseert me eigenlijk niet zo.

Jos: Ik ervaar meer rust dan vroeger. Ik heb een aantal activiteiten afgestoten en ben dus veel meer thuis bij mijn vrouw en kinderen. Ik zou wel wat meer willen sporten, maar dat komt wel weer een keer. Mentaal heb ik veel geleerd van wat psycholoog Mieke de Boer over hechting schrijft. Ik heb ontdekt hoe mijn hechting van invloed is op de manier waarop ik relaties met anderen, met mezelf en zelfs met God onderhoud. Dat begrijpen is voor mij heel helpend geweest.

Wat moeten mensen doen om gezond te blijven of te worden?

Els: Richt je op de hele mens en niet op één aspect zoals je lichamelijke gesteldheid. Denk aan je verbondenheid met God, met de wereld waarin je leeft en met de mensen die Hij op je pad plaatst. Jos: Wees zowel een beetje vriendelijk als een beetje hard voor jezelf. Daar bedoel ik mee: als je weet dat je iets moet doen, zie dat dan onder ogen en als het niet lukt, wees dan een beetje lief voor jezelf en probeer het morgen opnieuw. Bij God is er altijd een nieuw begin mogelijk. Bekijk jezelf en anderen met die mildheid. Dat is ook met het oog op gezondheid een heel belangrijk uitgangspunt.

Meer weten over Geloof en gezondheid? Kijk dan op Geloofengezondheid.nl En meld je aan! Meedoen aan het programma kost je niets en je hoeft geen klant te zijn van De christelijke zorgverzekeraar.