Wat gebeurt er als je slaapt?
Als je er goed over nadenkt, is slaap iets bijzonders. We sluiten onze ogen en voor we het weten, is het uren later. Uren waarin we voor ons gevoel niet ‘actief’ aanwezig zijn geweest. Terwijl deze uren slaap juist onmisbaar zijn voor onze lichamelijke én mentale gezondheid. Maar wat gebeurt er nu eigenlijk precies, in die uren dat we onze ogen sluiten?
Slaap is heel belangrijk voor ons.
Tijdens het slapen rusten we uit, en herstellen lichaam en geest. Een goede nachtrust zorgt ervoor dat we met de emoties van de vorige dag kunnen omgaan. En dat we onthouden wat we die dag hebben geleerd. Daarnaast maakt het als het ware de hersenen ‘leeg’. Hierdoor hebben we de volgende dag weer ruimte voor nieuwe kennis, emoties en prikkels.
De verschillende slaapfases
Als we slapen, gebeuren er elke 90–120 minuten dezelfde dingen in ons lichaam. We noemen dit een slaapcyclus. Deze slaapcyclus is steeds opgebouwd uit 4 fases.
Fase 1: de inslaapfase
In deze fase wordt de hersenactiviteit minder en vallen onze ogen dicht. Deze fase duurt meestal een paar minuten. In deze fase zweven we, als het gaat om ons bewustzijn, tussen slapen en waken.
Fase 2: de lichte slaap
Hierbij slapen we wel, maar nog niet diep. In deze fase kun je makkelijk wakker worden van geluiden of andere prikkels. Wanneer we wakker worden tijdens deze fase, hebben we het gevoel dat we nog niet echt hebben geslapen. De lichte slaap duurt ongeveer een uur.
Fase 3: diepe slaap
De ademhaling wordt regelmatig, het hartritme daalt en de spieren ontspannen. Word je wakker tijdens de diepe slaap? Dan voel je je verward en duurt het soms even voordat je je beseft waar je bent. Deze fase duurt iets minder dan 20 minuten, en zorgt voor lichamelijke rust.
Fase 4: de REM-slaap
Na de diepe slaap komen we in de REM-slaap terecht. Dit wordt ook wel de droomslaap genoemd, te herkennen aan snelle oogbewegingen. Tijdens deze fase zijn onze spieren helemaal ontspannen, maar werken onze hersenen op volle toeren. Die zijn bezig met de verwerking van gegevens en het opslaan van informatie in ons langetermijngeheugen. Daarnaast herstellen we emotioneel tijdens deze slaapfase. De REM-slaap duurt ongeveer 20 minuten, waarna de slaapcyclus af is en zich herhaalt.
Gebroken nachten
Eigenlijk worden we na elke slaapcyclus even wakker. Ons lichaam doet dan een korte controle: Volle blaas? Niet te koud of warm? Geen gekke dingen in de omgeving? Wanneer alles oké is, slapen we meteen weer in en begint ons lichaam aan de volgende slaapcyclus. We hebben dan vaak niet eens door dat we heel even wakker zijn geweest. Maar het kan ook dat we na een slaapcyclus niet meer goed inslapen. Of nog vervelender: wakker worden voordat we alle fasen hebben doorlopen. Dan rust ons lichaam niet genoeg uit. Daardoor krijgt het niet de mogelijkheid lichamelijk en mentaal te herstellen. Bijna iedereen heeft wel eens last van zulke gebroken nachten. Heel vervelend, maar gelukkig zijn er een aantal tips en handigheidjes die kunnen helpen bij het herstellen van je slaap.