De uitdagingen van een samengesteld gezin

‘Ik was 9 jaar oud toen mijn moeder Teuny plotseling overleed aan een hersenbloeding’, begint Jos te vertellen. ‘Mijn wereld stond op z’n kop. Ruim een jaar later ontmoette mijn vader zijn nieuwe vrouw. Ik vond het leuk om Dieuwke te leren kennen. We gingen regelmatig naar haar toe en liefdevol zocht ze toenadering.’ 

De komst van een nieuwe partner raakt het gemis

‘Alles leek goed te gaan’, vertelt Bertus. ‘Totdat we onder 1 dak gingen wonen. Het bleek toch ingewikkeld te zijn. Dieuwke en ik besloten ergens anders een nieuw leven op te bouwen.’ Jos: ‘De verhuizing was een grote verandering voor ons. Ik zag mijn vriendjes niet meer en alles in huis en in het gezin was opeens anders.’ ‘Dieuwke en ik waren ons ervan bewust dat het ingewikkeld was’, vult Bertus aan. ‘Bij het ontstaan van een samengesteld gezin komen vaak veel emoties los. Vooral kinderen hebben nauwelijks besef van wat er allemaal gebeurt. De komst van een nieuwe partner raakt het gemis. Ook veranderden er in het gezin dingen die vanzelfsprekend waren. Zoals de rolverdeling, intimiteit en vertrouwelijkheid. Ook voor de nieuwe partner is het een zoektocht. Hij of zij is geen nieuwe vader of moeder. Toch is het wel nodig om een zekere invloed en gezag te krijgen.’ ‘Dieuwke is in meerdere opzichten echt anders dan mijn moeder’, vult Jos aan. ‘Ik heb wel eens tegen haar geroepen: ‘Waar bemoei jij je mee? Je bent mijn moeder niet.’ 

In huize Leijenhorst heerste lange tijd spanning

Bertus doet er alles aan om de sfeer goed te houden. ‘Ik zat er tussenin: loyaal naar zowel mijn kinderen als naar Dieuwke. Uiteindelijk heeft de huisarts mij wakker geschud. ‘Probeer je gezin niet te redden’, zei hij. ‘Ga er tussenuit en laat het maar gebeuren.’ Bertus probeert het vanaf dat moment los te laten. ‘Een van de kinderen schoot in de weerstand. Dat zorgde opnieuw voor spanningen. Daar ben ik niet altijd goed mee omgegaan. Ik heb zelfs een keer gezegd: “Het is jouw schuld dat het niet goed gaat!” Nu weet ik hoe fout dit was. Mijn zoon mistte zijn moeder en hij kon blijkbaar met zijn verdriet niet bij ons terecht.’ 
De komst van een baby maakte het nog ingewikkelder. Bertus: ‘Jos vroeg aan mij: ‘Is het dan mijn zusje, halfzusje of stiefzusje?’ Eigenlijk zat daaronder de vraag: ‘Zie je mij nog wel? Of krijgt zij nu een bijzondere positie?’ Jos knikt: ‘Zij is de enige die een bloedband heeft met jullie allebei.’

Ook familie- en vriendschapsrelaties veranderden

‘De komst van een nieuwe partner is vaak ook voor de omgeving confronterend’, gaat Bertus verder. ‘Veel relaties met vrienden werden vlakker of kwamen zelfs ten einde. Ook de familierelaties waren ingewikkeld, vooral met de familie van mijn overleden vrouw. Zij werden sterker bepaald bij hun rouw.’ Jos: ‘De wil is er vaak wel, maar door de pijn lukt het niet verbonden te blijven.’ Bertus: ‘Daarom is het belangrijk veel met vrienden en familie te praten. Ook voor Dieuwke en mij was het lastig. We hebben een verschillende geschiedenis. Er wordt teruggedacht aan een eerder huwelijk en aan de vorige partner. Dat is soms best complex.’

Ieder gezinslid heeft zijn eigen rouwverwerking

‘Ook de rouwverwerking is verschillend; afscheid nemen van een bloedverwant is echt anders’, weet Bertus uit eigen ervaring. Jos: ‘Mijn vader is dankbaar voor het leven dat hij met mijn moeder heeft gehad, maar leeft niet meer vanuit gemis. Ik vond dit moeilijk om te horen, want ík miste haar nog wel. Op sommige moment is dat gevoel er nog heel sterk. Mijn vader had in Dieuwke een vrouw gevonden, maar ik kreeg mijn moeder niet terug. Later zijn we Dieuwke overigens wel gaan aanspreken met mama. Eerst was dat gek, later werd het vertrouwd.’

Het is belangrijk om veel te blijven praten met elkaar

‘Het is belangrijk om alle kinderen helemaal te betrekken bij de nieuwe gebeurtenissen in het gezin en veel te praten’, is Bertus’ advies. ‘Ik heb het praten wel gemist’, geeft Jos toe. ‘Bijvoorbeeld ’s avonds op de rand van het bed. Gewoon even vragen hoe het met me is. Een samengesteld gezin, hetzij door overlijden of scheiding, is ook gebouwd op een stuk pijn en verdriet. Maar daarin zit ook verbondenheid, ontmoeting en liefde. Dan kunnen er intieme gesprekken ontstaan.’ Bertus: ‘Ik vind het jammer dat wij de eerste jaren niet voldoende hebben gepraat. Dat hebben we pas later veel gedaan. Toen Dieuwke en ik 12,5 jaar getrouwd waren, gingen we met z’n allen op wintersport. Ik heb toen een brief geschreven aan alle kinderen. Daardoor mocht er herstel komen. Soms kun je erover praten tijdens de gewone dingen, zoals bij een kop koffie. Soms is het nodig echt iets te organiseren. Ook nu praten we nog veel. Er is prachtige intimiteit ontstaan. Daar zijn we dankbaar voor. Terugkijkend is de trouw van God zo zichtbaar in ons gezin.’

Ook interessant

• Sterke relaties
  Lees alles over werken aan sterke relaties