Wat is palliatieve sedatie?

Over palliatieve sedatie willen we verschillende dingen uitleggen. Wat is het? Wat is er in de wet geregeld? Hoe werkt het? Wanneer kan iemand ervoor kiezen?
De omschrijving van palliatieve sedatie is: ‘Het verlichten van onbehandelbaar lijden in de laatste levensfase van de patiënt door het bewustzijn te verlagen.’ Palliatief betekent verzachtend. Sedatie is het verlagen van het bewustzijn. In de praktijk betekent dit dat een arts of bevoegd zorgverlener een slaapmiddel toedient aan een patiënt in de laatste levensfase. Dit middel kan continu met een pomp worden toegediend of met tussenpozen. Het overlijden wordt niet versneld. De patiënt overlijdt aan de gevolgen van de ziekte.

Wat is er in de wet geregeld?

Palliatieve sedatie valt onder de normale medische handelingen. Dat wil zeggen: een arts volgt de regels, net zoals bij andere medische handelingen. Er gelden 2 belangrijke voorwaarden.

  1. Het moet waarschijnlijk zijn dat de patiënt binnen maximaal 2 weken overlijdt.
  2. De klachten zijn niet op andere manieren weg te nemen.

Palliatieve sedatie gebeurt dus als een andere medische behandeling geen nut meer heeft. Of als de patiënt geen behandeling (meer) wil. Een patiënt heeft recht op palliatieve sedatie als hij/zij aan de voorwaarden voldoet. De arts beslist of dit zo is.

Hoe werkt palliatieve sedatie?

Het doel van palliatieve sedatie is: lijden verlichten, verzachten. Welk middel de patiënt krijgt, hangt af van de situatie en het doel. Er zijn 3 mogelijkheden:

  • Intermitterende palliatieve sedatie: Dit wordt gebruikt om een korte periode te overbruggen. Het medicijn dat wordt gebruikt is midazolam (zoals dormicum). Het medicijn zorgt ervoor dat iemand suf is, minder bij bewustzijn.
  • Continue palliatieve sedatie: Dit wordt gebruikt om maximaal 2 weken te overbruggen tot iemand overlijdt. De medicijnen die worden gebruikt zijn midazolam of levomepromazine. Als deze niet genoeg werken, kunnen propofol of fenobarbital ook worden gebruikt. De medicijnen zorgen ervoor dat iemand in diepe slaap is. 
  • Acute palliatieve sedatie: Dit wordt gebruikt voor een hele korte periode (minuten tot uren) tot iemand overlijdt, bij zeer ernstige symptomen. De medicijnen die worden gebruikt zijn midazolam en morfine. De medicijnen zorgen ervoor dat iemand in diepe slaap is.
Voordat palliatieve sedatie ingezet wordt, is er het afscheid nemen. Daarna is contact vaak niet meer mogelijk. Het is belangrijk om te begrijpen dat het inzetten van sedatie niet altijd direct effect heeft. Zorgverleners houden de patiënt goed in de gaten. Als het nodig is passen ze de hoeveelheid medicijnen aan tot het gewenste niveau van comfort is bereikt. Als alles volgens plan gaat, ervaart de patiënt minder of geen pijn. De patiënt sterft een natuurlijke dood.

Wanneer kan iemand voor palliatieve sedatie kiezen?

Bij palliatieve sedatie moet de patiënt in de laatste levensfase zijn. Wanneer dat is? Als de arts verwacht dat de patiënt binnen maximaal 2 weken overlijdt. Soms kan de patiënt dit niet meer zelf beslissen. Bijvoorbeeld bij een delier of terminale onrust. De arts neemt dan samen met de familie/omgeving de beslissing om iemand te sederen.

Wat vindt dr. Alfred Teeuw?

Alfred is specialist ouderengeneeskunde (verpleeghuisarts) en theoloog: ‘Ik ben dankbaar dat er middelen zijn waardoor we ernstig zieke patiënten snel in slaap kunnen brengen. Om op die manier onbehandelbaar lijden toch te kunnen bestrijden. Ik noem dat zelfs een zegen.'

Bekijk de video met uitleg op Geloofstoerusting.nl

Lees meer!

U weet nu meer over palliatieve sedatie. Misschien vindt u dit ook interessant: Wat is het verschil tussen euthanasie en palliatieve sedatie? of Hoe kijken wij naar euthanasie en palliatieve sedatie?